Another day at the office - Rechtvaardigheid in beweging

In gesprek met Burgemeester Halsema

“Als alles verandert, wat blijft dan?”

Sommige dagen voelen als een kantelpunt. Niet omdat alles gladjes verloopt, maar omdat het raakt. Omdat de juiste vragen worden gesteld. Omdat mensen zich laten zien.

5 maart 2025 was zo’n dag. Een inspiratie dag met de juridische hoofden van de gemeente Amsterdam, waarin de zoektocht naar rechtvaardigheid centraal stond. Ik mocht deze dag mede ontwerpen en begeleiden – als gids, aanjager, luisteraar en verbinder.

Voorbereiden is ook afstemmen

Een dag als deze begint niet bij de koffie en het welkomstwoord. De beweging ontstaat eerder – in de gesprekken vooraf. In het samen zoeken naar vorm en inhoud. We kozen bewust voor een opzet waarin ruimte was voor ontmoeting. Geen strak draaiboek vol antwoorden, maar een zorgvuldig vormgegeven bedding waarin échte vragen gesteld mochten worden. Met verschillende perspectieven en inspiratie van buitenaf die naar binnen mochten komen.

“Niet méér praten, maar anders. Luisterend. Onderzoekend.”

Door te kijken vanuit de burger, het systeem én de menselijke maat ontstond een gelaagd beeld. Geen conceptueel debat, maar verhalen van echtheid, van beweging, van de mens achter de functie. Het gaf richting aan het programma – én gevoel aan de inhoud.

Rechtvaardigheid: tussen ideaal en praktijk

De dag zelf begon met een open uitnodiging. Geen formele toespraken, maar een kringgesprek. De burgemeester deelde haar visie op een manier die de ruimte opende in plaats van dichtzette. Ze zocht bondgenoten, sprak haar waardering uit voor het juridische vak – en nodigde uit tot reflectie.

Ook de ombudsman bracht het perspectief van de burger binnen: verhalen over frictie, over regels die goed bedoeld zijn maar soms verkeerd uitpakken. Over mensen die klem zitten. Hun bijdragen zetten de toon. Ze verschoven het gesprek van beleidsniveau naar mensenwerk.

“Wat betekent het om recht te doen aan de ander – én aan jezelf – binnen een systeem dat niet altijd meebeweegt?”

Dicht op de praktijk

Na de plenaire aftrap doken we dieper de realiteit in. Aan de hand van concrete casussen onderzochten deelnemers dilemma’s rond maatwerk, besluiten en grenzen. De gesprekken waren levendig. Soms wrijvend. Soms vertragend. Precies de bedoeling. Want verkenning vraagt tijd, aandacht en de bereidheid om te twijfelen.

“Verandering ontstaat niet in snelheid, maar in ontmoeting.”

Ook tijdens de lunchwandeling bleef het thema voelbaar. Lichtheid en diepgang liepen door elkaar heen. Onder begeleiding van een ervaringsdeskundige, zelf ooit dakloos, liepen we naar de volgende locatie. Daar kregen deelnemers een inkijkje in een andere wereld – eentje waarin keuzes vaak minder vanzelfsprekend zijn. Ze werden er stil van. De realisatie: dit had mij ook kunnen overkomen.

“Rechtvaardigheid begint met het besef dat niet iedereen op dezelfde plek begint.”

Spiegel van binnenuit

In de middag verlegden we het perspectief naar binnen. Ambtenaren en bestuurders deelden hun ervaringen. Ze lieten zien hoe zij proberen recht te doen binnen een omgeving vol regels, politieke druk en maatschappelijke verwachtingen. Hun verhalen toonden moed. Niet alles lukt – en juist dat maakt het waardevol. Het opent ruimte om te leren, om met elkaar te zoeken naar wat wél mogelijk is. Langzaam begon iets te verschuiven. Niet door één grote doorbraak, maar doordat verschillende perspectieven naast elkaar mochten bestaan.

“Rechtvaardigheid is niet zwart-wit. Het zit in het grijze gebied daartussen.”

Een belofte aan de stad

Aan het einde van de dag kreeg iedereen een kaartje. Bovenaan stond: "Lieve stad..."Een eenvoudige uitnodiging om iets op te schrijven. Wat heeft je geraakt? Wat neem je mee? Wat wil je de stad meegeven? Er werd even gezwegen. Gezocht naar woorden. Sommigen schreven kort en krachtig, anderen namen de tijd. Een paar deelnemers lazen hun boodschap voor. Persoonlijk, kwetsbaar, en verrassend hoopvol. Zo kreeg de dag geen strik, maar wel betekenis. Een klein gebaar met een groot hart.

Over mijn rol

Mijn rol als facilitator zit niet in de schijnwerpers, maar in het zorgvuldig bewaken van wat er wil ontstaan. Ik begeleid beweging, zonder te trekken of te duwen. Open ruimte, zonder los te laten. En hou de intentie scherp, ook als de route nog niet helder is.

“Echt betekenisvolle bijeenkomsten gaan niet over goed voorzitten, maar over het creëren van bedding waarin iets nieuws kan ontstaan.”

Tot slot

Deze dag maakte iets zichtbaar wat er al was: de wil om rechtvaardigheid niet alleen te denken, maar ook te doen. Met elkaar. In de praktijk. Elke dag opnieuw.

“Rechtvaardigheid begint bij mensen die elkaar willen verstaan.